Pompy ciepła typu monoblok kontra split

Jakie są możliwości, jeśli jest planowana instalacja zewnętrznej pompy ciepła powietrze-woda? Do wyboru jest wariant monoblokowy lub split. Co sprawia, że te dwa rodzaje urządzeń pod względem ceny, miejsca, funkcji i emisji akustycznej, niosą największe korzyści? Jakie są podstawowe różnice i na który wariant warto w końcu postawić – pompy monoblokowe czy split? Wyjaśniamy poniżej.

Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje konstrukcji, potocznie nazywane monoblok oraz split. Wyjaśniamy, jakie są cechy szczególne oraz zalety obydwu tych rozwiązań. Oba systemy pracują na tej samej zasadzie, wykorzystując podczas wytwarzania ciepła prawa termodynamiki, czyli sprężanie i rozprężanie tzw. gazu chłodniczego, który w czasie ww. procesów wytwarza chłód lub ciepło. Stąd pompa ciepła może nie tylko grzać, ale również chłodzić.

Jakie są zasadnicze różnice pomiędzy pompami typu Monoblok i Split?

Zasadniczo pompy monoblokowe są w całości produkowane i montowane w fabryce. Montuje się je zwykle na zewnątrz budynków, chociaż dostępne są też modele do zabudowy wewnętrznej. Każda pompa ciepła składa się m.in. z następujących elementów: wentylator, parownik, sprężarka, zawór rozprężny oraz skraplacz. W pompie typu monoblok wszystkie te elementy zamknięte są w jednym urządzeniu. Całość połączeń instalacji wewnątrz pompy zawierających gaz chłodniczy wykonywana jest również w czasie procesu produkcji, co oznacza, że w jego trakcie układ termodynamiczny zostaje napełniony gazem chłodniczym, następnie szczelnie zamknięty i przetestowany w sposób niezwykle skrupulatny na szczelność. Szczelność pompy ciepła jest jednym z kluczowych jej elementów, gdyż jakiekolwiek rozszczelnienie układu, podobnie jak w układach klimatyzacji, powoduje ubytek gazu chłodniczego i brak możliwości prawidłowej pracy urządzenia. Na pewno znane są sytuacje, gdy w samochodzie nie działa klimatyzacja i trzeba ją „nabić”. Powodem kłopotów jest właśnie brak gazu chłodniczego w układzie. Trzeba go uzupełnić, żeby klimatyzacja ponownie zaczęła działać. Warto podkreślić, że w ostatnich latach cena gazów chłodniczych znacząco wzrosła. Informacje na ten temat są szeroko dostępne w Internecie.

Zalety pompy ciepła typu split

Pompa typu split wyróżnia się tym, że układ termodynamiczny jest w niej podzielony na dwie części: jednostkę zewnętrzną oraz wewnętrzną. Jednostka zewnętrzna zawiera wszystko, co powoduje hałas, czyli: wentylator, parownik, sprężarkę oraz zawór rozprężny. Wentylator oraz sprężarka są głównymi źródłami hałasu. Jednostka wewnętrzna pompy ciepła typu split składa się ze skraplacza, pompy obiegowej, sterowania oraz elementów zabezpieczających. Obie jednostki muszą być ze sobą połączone cienkimi rurkami stanowiącymi część układu termodynamicznego. Im większa odległość między jednostkami, tym trudniejszy montaż. Wszystkie wymienione powyżej połączenia wykonuje instalator na terenie budowy.

Rozwiązanie Monoblok kontra Split.

Oba typy pomp pracują na tej samej zasadzie, jednak w pompie typu monoblok cały układ termodynamiczny jest wykonywany i testowany w fabryce, a w pompie typu split część instalacji wykonuje instalator w czasie montażu. Wymaga to od niego posiadania uprawnień do pracy z gazami chłodniczymi, czyli wymagane są uprawnienia F-gazowe. Sprawność pompy split jest uzależniona od odległości między jednostkami oraz od sposobu poprowadzenia rurek – im większa odległość i więcej zagięć, tym mniejsza sprawność. Dodatkowo bezawaryjna praca pompy ciepła typu split jest uzależniona od dokładności wykonania połączeń układu termodynamicznego przez instalatora. Zaletą umieszczenia skraplacza wewnątrz budynku jest to, że straty ciepła na przesyle energii z zewnątrz do wewnątrz budynku są pomijalne. Jednak niektóre modele pomp Monoblok np. WPL 09/17 I(K)S classic mogą być ustawiane w całości wewnątrz budynku i powietrze zasilające pompę doprowadzane jest do niej z zewnątrz.

Wniosek

Oba rodzaje pomp ciepła mają swoje zalety, jednak kompaktowa, monoblokowa pompa ciepła często ma przewagę nad wersją split, ponieważ całe urządzenie jest wykonywane w fabryce. Montaż pomp typu monoblok jest szybszy i obarczony mniejszym ryzykiem błędów instalatorskich. Dodatkowo pompy ciepła monoblok są oznaczone jako HERMETYCZNE, co przy większości modeli zwalnia użytkownika z obowiązku rejestracji pompy ciepła w Centralnym Rejestrze Operatorów (ustawa F-gazowa) oraz wykonywania odpłatnych, corocznych kontroli szczelności. Koszt zakupu pompy typu split może wydawać się niższy od kwoty, jakiej wymaga pompa monoblokowa, jednak użytkowanie w przypadku rozszczelnienia układu będzie pociągało za sobą koszty, które przekraczają często nieco wyższą cenę pompy typu monoblok.

Porównanie pomp ciepła monoblok vs. split

  MONOBLOK SPLIT
Montaż Zdecydowanie łatwiejszy, gdyż należy podłączyć wyłącznie układ c.o. Nie ma układu chłodniczego i napełniania go gazem chłodniczym. Zwiększony nakład pracy, ponieważ należy wykonać układ chłodzenia i napełnić go czynnikiem chłodniczym. Dodatkowo potrzebne jest ponad 2 razy więcej czynnika chłodniczego. 
Moc akustyczna Przy markowych produktach nie występują różnice w poziomie mocy akustycznej. Przy markowych produktach nie występują różnice w poziomie mocy akustycznej.
GWP: współczynnik ocieplenia globalnego Zdecydowanie mniejszy, gdyż potrzeba mniej czynnika chłodniczego. Wyższy, ponieważ występuje podzielona, rozbudowana instalacja chłodnicza.
Parownik W pompach STIEBEL ELTRON są specjalne wyprofilowanie lamele spowalniające zamarzanie. Odstępy pomiędzy lamelami są większe, specjalnie zaprojektowane do wymagań pompy. Parownik z klimatyzacji. Zdecydowanie mniejsze odstępy pomiędzy lamelami. Oznacza to, że pompa ciepła szybciej "zamarza". Odmrażanie pojawia się około 15 razy na dobę. 
Uprawnienia F-gaz Nie wymagane Wymagane. Koszt uzyskania uprawnień od 800,- zł do 1500,-zł. Coroczny przegląd: koszt około 500,- zł. W przypadku braku przeglądu możliwość kary w wysokości do 3.000,- zł.
Dodatkowe narzędzia wymagane do montażu Nie wymagane Wymagane. Koszt zakupu: pompa próżniowa 500,- zł., manometry, np. Testo: 1400,-zł, kielichownica 300,- zł, butla z reduktorem z azotem do prób szczelności 600,-zł.
Straty przy przesyłaniu ciepła Większe, ponieważ zwykle urządzenie montowane jest na zewnątrz. Mniejsze, ponieważ układ podzielony jest na dwie jednostki: zewnętrzną i wewnętrzną. Nie ma w związku z tym strat ciepła podczas transportu ciepła do budynku.
Cena zakupu Wyższa Niższa, ponieważ często wykorzystywane są elementy z klimatyzacji
Wydajność Bez różnicy Bez różnicy

MONOBLOK

Montaż Zdecydowanie łatwiejszy, gdyż należy podłączyć wyłącznie układ c.o. Nie ma układu chłodniczego i napełniania go gazem chłodniczym.
Moc akustyczna Przy markowych produktach nie występują różnice w poziomie mocy akustycznej.
GWP: współczynnik ocieplenia globalnego Zdecydowanie mniejszy, gdyż potrzeba mniej czynnika chłodniczego.
Parownik W pompach STIEBEL ELTRON są specjalne wyprofilowanie lamele spowalniające zamarzanie. Odstępy pomiędzy lamelami są większe, specjalnie zaprojektowane do wymagań pompy.
Uprawnienia F-gaz Nie wymagane
Dodatkowe narzędzia wymagane do montażu Nie wymagane
Straty przy przesyłaniu ciepła Większe, ponieważ zwykle urządzenie montowane jest na zewnątrz.
Cena zakupu Wyższa
Wydajność Bez różnicy

SPLIT

Montaż Zwiększony nakład pracy, ponieważ należy wykonać układ chłodzenia i napełnić go czynnikiem chłodniczym. Dodatkowo potrzebne jest ponad 2 razy więcej czynnika chłodniczego.
Moc akustyczna Przy markowych produktach nie występują różnice w poziomie mocy akustycznej.
GWP: współczynnik ocieplenia globalnego Wyższy, ponieważ występuje podzielona, rozbudowana instalacja chłodnicza.
Parownik Parownik z klimatyzacji. Zdecydowanie mniejsze odstępy pomiędzy lamelami. Oznacza to, że pompa ciepła szybciej "zamarza". Odmrażanie pojawia się około 15 razy na dobę.
Uprawnienia F-gaz Wymagane. Koszt uzyskania uprawnień od 800,- zł do 1500,-zł. Coroczny przegląd: koszt około 500,- zł. W przypadku braku przeglądu możliwość kary w wysokości do 3.000,- zł.
Dodatkowe narzędzia wymagane do montażu Wymagane. Koszt zakupu: pompa próżniowa 500,- zł., manometry, np. Testo: 1400,-zł, kielichownica 300,- zł, butla z reduktorem z azotem do prób szczelności 600,-zł.
Straty przy przesyłaniu ciepła Mniejsze, ponieważ układ podzielony jest na dwie jednostki: zewnętrzną i wewnętrzną. Nie ma w związku z tym strat ciepła podczas transportu ciepła do budynku.
Cena zakupu Niższa, ponieważ często wykorzystywane są elementy z klimatyzacji
Wydajność Bez różnicy